(Pojana Mikuli, Poiana Micului) Ślady Polaków w Rumunii, wieś na południowej Bukowinie, zamieszkana w dużej części przez Polaków

Jedziemy drogą na zachód od Suczawy, wzdłuż jednej z bukowińskich dolin, odwiedzanej niegdyś jedynie przez myśliwych i opryszków, do czasu aż osiedlili się tu Polacy i Niemcy:

Wieś Pojana Mikuli stanowi jedno z trzech zwartych skupisk wiejskich Polonii południowej Bukowiny.

W 1837 r. urząd powiatowy w Czerniowcach zdecydował się zasiedlić całkowicie zalesioną dolinę rzeki Mănăstirea Humorului, odwiedzaną do tego czasu jedynie przez myśliwych i opryszków.
W 1838 r. komisja złożona z urzędników niemieckich, w obecności kolonizatorów z niemieckich Sudetów, dokonała oględzin doliny.
W wyniku owych oględzin, dolina została podzielona na pół.
W górnej części osiedliło się ok. 40 rodzin niemieckich, a w dolnej – 40 rodzin polskich ze Starej Huty Krasnej.
Tak powstała Pojana Mikuli (etym.: polana chłopa imieniem Miculi), Buchenhaim dla Niemców.
W drugiej połowie XIX wieku osiadło w Pojanie również trochę rumuńskich katolików obrządku ormiańskiego, którzy swą parafię mieli w Mănăstirea Humorului.
W 1869 r. Pojana liczyła 130 dymów z 1000 mieszkańców. W 1880 r. mieszkańców było 1232, z czego 1030 (387 Niemców i 643 Polaków) było katolikami.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pojana_Mikuli

Reklama przy drodze

Broszura z okazji 175-LECIA ZAŁOŻENIA WSI POJANA MIKULA
wewnątrz zdjęcie pierwszego Domu Polskiego w Pojanie Mikuli
http://dompolski.ro/wp-content/uploads/2017/08/brosura.pdf

Górale czadeccy od XVI w. do połowy wieku XX zatoczyli wielkie migracyjne „kolisko” – jak pisał badacz ich dziejów Marian Gotkiewicz.
Ich wędrówka, w tym mieszkańców Pojany Mikuli, rozpoczęła się, kiedy jako zbiegowie pańszczyźniani ze Śląska i Małopolski dotarli w okolice Czadcy,
a następnie na przełomie XVIII i XIX w. wyruszyli „za chlebem” na austriacką Bukowinę, docierając w 1803 r. do Czerniowiec i okolic.
Jedną z wsi, w której się wówczas osiedlili była Stara Huta. W 1842 r. 40 góralskich rodzin, właśnie ze Starej Huty, założyło wraz z pochodzącymi z ziem czeskich Niemcami nową wieś – Pojanę Mikuli.
Od 1834 r. istniał już Nowy Sołoniec, założony przez górali z Hliboki, a od 1835 r. Plesza – założona przez górali z Kaliczanki, Starej Huty i Tereblecza.

Nie wiadomo, kto pierwszy zasiedlił Pojanę – Polacy czy Niemcy,gdyż brakuje na ten temat dokumentów.
W 1838 r. urzędnicy zlustrowali teren przeznaczony do zasiedlenia.
Za rok założenia wsi przyjmuje się 1842, ponieważ została wówczas wydana decyzja administracyjna odnośnie podziału pojańskich gruntów z wyszczególnieniem części niemieckiej i polskiej.
Niemcy osiedli w górnej części wsi, nazywając ją Buchenhain, Polacy natomiast w dolnej.

Kościół pw. św. Jana Pawła II w Pojanie Mikuli

Kościół od drogi oddziela ogrodzenie z ciężką bramą odsuwaną.
Trochę się z nią siłowałem, gdy drogą przejeżdżała furmanka z trzema panami koło pięćdziesiątki.
Jeden z nich widząc moje szarpanie się z bramą zawołał „Pan! w druga stronę, w drugą stronę!”

Posag z napisem „Karol Wojtyła, Wawel”

Wnętrze kościoła pw. św. Jana Pawła II w Pojanie Mikuli

Musimy pokonać nasz lęk przed przyszłością.
Ale nie możemy go do końca pokonać inaczej, jak tylko razem.
Jan Paweł II

W 175 Rocznicę osiedlenia się Polaków w Pojanie Mikuli.
1842-2017

Z.G.Cz. „Pojana” z Piławy Dolnej
Pojana Mikuli 29.07.2017 R.

Mieszanina polskich i rumuńskich imion i nazwisk.
No i te powstałe przez lata zmiany w zapisie, np:
Balak i Balac
Iosif, Iózof, Józef, Iózef
Ian, Lucasz, Vladyslav, Iadwiga, Iuliana, Tereza

Padał deszcz i jego końca nie było widać.
Do Pojany Mikuli postanowiłem jeszcze wrócić.
Tym czasem w wjeździe do wsi najbardziej symboliczna pamiątka przeszłości tego miejsca.

Kapliczka z napisem w j. niemieckim i polskim:
„Pracuj całe życie, dla wieczności”

obok kapliczni natrafiłem na dwujęzyczne oznakowanie szlaków turystycznych

https://www.newsbucovina.ro/monden/187945/ziua-drapelului-poloniei-ziua-diasporei-si-ziua-constitutiei-celebrate-de-comunitatea-poloneza-la-poiana-micului

Rzeźbę przed kościołem poświęcił w maju 2017 r. , w trakcie obchodów Swięta Konstytucji 3 maja w Pojanie Mikuli, Stanisław Kucharek z parafii Nou Soloneţ (Nowy Sołoniec).

Figura Matki Boskiej Fatimskiej powstała dla upamiętnienia stulecia objawień fatimskich w pracowni rzeźbiarza polskiego pochodzenia Bolka Majerika z pobliskiej Pleszy.


Wieś Plesza. Rzeźbiarz i poeta Bolek Majerik przy swoich rzeźbach – Fot. Przemysław Kozłowski

Ponownie w Pojanie Mikuli.
Dwujęzyczna tablica z nazwą miejscowości.

Mijamy wspomnianą wcześniej kapliczkę

Pierwsza polska czteroklasowa szkoła w Pojanie Mikuli powstała w 1892 roku w dolnej części wsi.
Nowa szkoła też w dolnej części wsi, być może na miejscu starej.

Wicemarszałek Senatu Krystyna Bochenek otworzyła szkołę w Pojana Mikuli
W piątek 9 października 2009 r. Krystyna Bochenek, wicemarszałek Senatu otworzyła szkołę w Pojana Mikuli w Rumunii.

Budynek szkolny, w którym mieści się także przedszkole wybudowano ze środków Senatu RP.
Zadanie to zostało zrealizowane na wniosek Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”.

Budynek szkoły i przedszkola w Pojanie Mikuli wybudowano w ciągu dwóch i pół roku.

Do nowej szkoły uczęszczać będzie ponad 100 uczniów.
W Pojanie Mikuli mniejszość polska stanowi 70 proc. mieszkańców.
Według oficjalnych danych w Rumunii mieszka ok. 4 tys. Polaków. Dzieci w nowej szkole uczą się po polsku 4 godziny dziennie.
Szkoła obecnie jest własnością Związku Polaków w Rumunii. Obiekt zostanie włączony w system oświaty rumuńskiej.

Polska szkoła w Rumunii nosi imię Krystyny Bochenek
Polska szkoła we wsi Pojana Mikuli, na rumuńskiej Bukowinie, otrzymała imię Krystyny Bochenek, która zginęła 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie samolotu pod Smoleńskiem.

W uroczystości odsłonięcia tablicy pamiątkowej wzięli udział mąż zmarłej prof. Andrzej Bochenek i córka Magdalena Bochenek, marszałek Senatu Bogdan Borusewicz oraz senatorowie: Zbigniew Szaleniec, przewodniczący Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, Bronisław Korfanty, wiceprzewodniczący Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, Tadeusz Gruszka i Andrzej Szewiński, a także marszałek woj. śląskiego Bogusław Śmigielski i radni z regionu śląskiego.

Marszałek B. Borusewicz przypomniał, że to właśnie Krystyna Bochenek rok temu otwierała szkołę w Pojana Mikuli, która została wybudowana ze środków senackich.
„Równo rok temu przyjechała tutaj, aby otworzyć tą piękną szkołę.
Dzisiaj przyjechaliśmy po to, żeby nadać tej szkole jej imię.
Nie planowaliśmy tego, że ta szkoła, którą otwierała, będzie też jej pomnikiem” – powiedział wzruszony marszałek.
Dodał, że K. Bochenek będąc świetnym człowiekiem, dziennikarką oraz parlamentarzystką cały czas myślała o innych, dbając także tak bardzo o język polski.

Szkoła Podstawowa i przedszkole nr 2
im. Krystyny Bochenek
w Pojanie Mikuli

Fajna szklana tafla, choć wisi wysoko i trudno się czyta:

Pamięci

tragicznie zmarłej w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem
KRYSTYNY BOCHENEK
wicemarszałka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej VII kadencji,
niestrudzonej propagatorce polszczyzny,
która wiedziona troską o krzewienie wśród Polaków na Bukowinie Rumuńskiej
naszego wielkiego, wspólnego dobra – słowa polskiego
otworzyła tutaj 9.10.2009 roku szkołę polską.

SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
09 października 2010

Wkrótce początek roku szkolnego 2018/2019
O ile dobrze rozumiem: lista uczniów ze szkoły szkoły im. Krystyny Bochenek w Pojanie Mikuli przyjętych do „liceum” w większej miejscowości: Gura Humorului
Mniej więcej 6 polskich nazwisk na 15.


źródło: Pismo Związku Polaków w Rumunii
POLONUS
10 (252) 2017

Uczestnicy 5 edycji Konkursu Ortograficznego dla uczniów klas V-VIII i liceum
zorganizowanego 14 października 2017 w szkole podstawowej im. Krystyny Bochenek w Pojanie Mikuli.
To właśnie Krystyna Bochenek była pomysłodawcą Ogólnopolskiego Dyktanda.

W rumuńskim konkursie wzięło udział 51 uczniów szkół podstawowych z Pojany Mikuli, Nowego Sołońca i licealisci z Gura Humorului i z Suczawy.

Pojana Mikuli, stara zabudowa drewniana, charakterystyczna dla rejonu Bukowiny

Zdjęcie z zasobów NAC z 1937 roku.
Zespół z Pojany Mikuli na występach w Czerniowcach.

Podpis na zdjęciu: „Grupa młodych górali z Pojana Mukuli z orkiestrą”

z przytaczanej wcześniej broszury wydanej na 175 lecie Pojany Mikuli:

Ponieważ zarówno Polacy, jak ich niemieccy sąsiedzi byli wyznania rzymskokatolickiego, zbudowali wspólnie niewielki, najpierw drewniany kościółek, w którym msze odprawiali misjonarze z Gura Humorului.
W 1876 r. w Pojanie rozpoczął posługę ks. Józef Muszyński ze Lwowa.
Po powstaniu pojańskiej parafii, został jej proboszczem. W 1887 r. z inicjatywy kolejnego proboszcza, ks. Andrzeja Zolesa, mieszkańcy rozpoczęli budowę nowego, murowanego kościoła.
Stanął on w 1893 r. pośrodku wsi, w miejscu, gdzie łączyła się część polska i niemiecka.
Msze odprawiano w obu językach, kazania głoszono na przemian – raz po polsku, raz po niemiecku, śpiewano zaś do połowy mszy po polsku, a następnie po niemiecku.
Ks. Zoles był proboszczem w Pojanie w latach 1887-1907, po nim do roku 1914 parafią administrował ks. Adolf Bazal.
W czasie I wojny światowej wrócił do Pojany na krótko ks. Muszyński.
W międzywojniu w Pojanie kolejno posługiwali:
ks. Józef Grabicz, ks. Josef Bernhard Handl, ks. Henryk Wochowski, ks. Franciszek Wołoszczuk, ks. Filip Bibrzycki, ks. Eugen Breabanu i ks. Kurt Bensch
– był on proboszczem do 1940 r., czyli do momentu opuszczenia wsi przez Niemców, którzy wyjechali na wezwanie władz niemieckich na Śląsk i Żywiecczyznę.

kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Pojanie Mikuli

^^ Mimo, że to centrum wsi, jak widać nie ma w nim starej zabudowy.
Mimo upływu 70 lat nadal nie zabliźniły się ślady tragedii:

W nocy z 30 kwietnia na 1 maja 1944 r. żołnierze niemieccy z pomocą oddziału rumuńskiego spalili całą Pojanę Mikuli.
Mieszkańcy nie mieli czasu na ewakuację, uciekali do lasu właściwie jak stali, trafiając potem do krewnych w Terebleczach i Baniłowie.
Rozalia Swancar ułożyła piosenkę o tych dramatycznych wydarzeniach, śpiewaną w Pojanie do dziś.
Wrócili dopiero w nocy z 4 na 5 stycznia 1945 r. do zgliszczy.
Spłonęła prawie cała wieś, w tym szkoła, Dom Polski i kościół.

Jednym z nielicznych budynków, jaki zachował się po pożarze, była domkowa kapliczka przy wjeździe do wsi z dwujęzycznym napisem: „Pracuj całe życie dla wieczności” , będąca do dziś świadectwem polsko-niemieckiej przeszłości Pojany.

Centrum Pojany w okresie międzywojennym

i po wojnie

źródło: http://www.taniassecret.cz/rodokmen/poiana-micului-bukovina/

120 lat od budowy kamiennego kościoła
50 lat od remontu kościoła
Pamięci przodkom

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa
27.06.2014

druga tablica:

Kościół ten p w Najświętszego Serca pana Jezusa wzniesiony przez Polaków i Niemców w roku 1894,
spalony w 1944 roku.
Odbudowany został przez polskich parafian z Pojany Mikuli w roku 1964

wnętrza kościoła

Lista proboszczów kościoła p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Pojanie Mikuli począwszy od 1987 roku.

„Bóg zapłać!” na końcu, więc może jest to lista ofiarodawców.

Tablica we wnętrzu kościoła
„W hołdzie góralom polskim
w 165 rocznicę ich osiedlenia w Pojanie Mikuli.
Związek Polaków w Rumunii
8 września 2007”

Polski śpiewnik zastany na jednej z ławek

Przedsionek kościoła

„Tylko dla Chór. Dzięki!!”

pomieszczenie z konfesjonałem

A na konfesjonale urzekająca kartka, z podpowiedzią jak odbyć spowiedź w języku polskim.

Cmentarz przy kościele.
Symbol polsko, niemiecko, rumuńskiej historii Pojany Mikuli

Polaczek

Balak

Kucharek

Nagrobki niemieckie

Szwancar

Juraszek Wladislaw, Rozalia
Polacek Macximilian, Agnesca

Drozdek, Polaczek

Polacek

Balak

Adamovix