Ukraina, (Kharkiv, Харків, Харьков, Kharkov) Charków, Uniwersytet Charkowski

Za ścianą efektownych socjalistycznych gmachów pnie się ulica uniwersytecka.

to zabudowania dawnego Uniwersytetu Charkowskiego, którego kuratorem był Hrabia Seweryn Potocki.

Polacy na Uniwersytecie Charkowskim:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Charkowski_Uniwersytet_Narodowy_im._Wasyla_Karazina

W Charkowie medycynę studiował także, bez powodzenia, Józef Piłsudski.
Jak widać Piłsudski do szkoły miał pod górkę ale chyba nie to było przyczyną, że jej nie ukończył:

Jesienią 1885 rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Charkowskim[18]. Tam zaczął działalność konspiracyjną w niepodległościowych organizacjach studenckich, trafiając m.in. w szerokie kręgi osób kojarzonych z rewolucyjną organizacją rosyjską Narodnaja Wola (uczestniczył w kilku jej spotkaniach)[18]. 2 i 3 marca 1886 brał udział w studenckiej demonstracji z okazji 25. rocznicy uwłaszczenia, znajdując się potem wśród ponad 150 zatrzymanych przez policję carską[18]. Po zaliczeniu I roku próbował przenieść się wiosną 1886 na uniwersytet w Dorpacie, jednak tam odmówiono mu przyjęcia dokumentów z powodu jego uprzedniej działalności opozycyjnej[19].

https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Pi%C5%82sudski#Studia_w_Charkowie

Pałac Gubernatorski w Charkowie – dawny gmach uniwersytetu

http://czarnota.org/_gallery/albums/2013b/2017_05_03_003_Ukraine_Kharkiv_Ukraina_Charkow_Universytetska_St_Ukrainian_Engineering_Pedagogics_Academy.jpg

W 2016 roku na gmachu dawnego Uniwersytetu Charkowskiego odsłonięto pamiątkową płytę:
„W latach 1885-1886 na Uniwersytecie Charkowskim studiował wybitny polski działacz państwowy,
pierwszy przywódca II Rzeczypospolitej,
Marszałek Józef Piłsudski (1867-1935)”

Rozglądając się wokoło znajdujemy też inne pamiątki:
tablica po ukraińsku, litewsku i po polsku:
„W tym budynku w latach 1919-1932 pracował działacz społeczny i mecenas,
założyciel grupy Muzeów Sztuk Pięknych na południu Ukrainy –
Mikoła Michał książę Giedroyć / Giedraitis.
jest też herb Giedroyciów – Hipocentaur

Do Charkowa wielokrotnie przyjeżdżał Adam Mickiewicz, min. do brata Aleksandra ale nie tylko:
http://www.polonia.kharkov.ua/pl/polacy-w-charkowie/110-mickiewicz-i-charkow.html

Do Charkowa Mickiewicz przyjechał jesienią 1825 roku mając 27 lat. Z pochodzenia Polak, subtelny i romantyczny. W Polsce oraz poza jej granicami już zdobył sławę uznanego poety.

Na Ojczyźnie poeta rozłościł władzę swym swo*bodnym myśleniem i uczestnictwem w tajnym sto*warzyszeniu filomatуw-filaretуw, za co, jako najbardziej aktywny w rozpowszechnieniu zgubnego nauczania, po zatrzymaniu i 7-miesięcznym śledztwie, został wysłany do oddalonych od Polski gubernii rosyjskiego imperium.

Do Charkowa Mickiewicz trafił przejeżdżając z Odessy do Moskwy. Oto co pisze z tego powodu S. S. Łanda: Mickiewicz wyjechał z Odessy do Moskwy 12 listopada 1825 r. Jechał przez Charkуw, gdzie spędził prawie tydzień, widocznie, u swego znajomego z Wileńskiego Uniwersytetu profesora Daniłowicza. Niedługo przed tym, wtedy już zwyczajnego profesora, zwolniono z Wileńskiego Uniwersytetu za udział w studenckich zamętach i skierowano go jako profesora dyplomacji do Charkowskiego Uniwersytetu, gdzie z czasem stanął na czele wydziału Prawa Rosyjskiego oraz Prowincjonalnego.

Do Charkowa Mickiewicz przyjeżdża napełniony ciekawymi zamiarami. Każde nowe wrażenie od spotkania z ludźmi przetwarza w liryczne strofy, fragmenty poematu „Konrad Wallenrod”, ktуry napoczął pisać w Odessie.

W Charkowie Mickiewicz zapoznaje się ze znanym ukraińskim pisarzem, dobrym znawcą literatury polskiej Piotrem Piotrowiczem Gułakiem-Artemowskim. Przyjacielskie stosunki miedzy nimi na*wiązały się na długie lata.

„Adam Mickiewicz i Petro Hułak-Artemowski (ukraiński poeta i uczony. Rektor uniwersytetu w Charkowie. Tłumacz i popularyzator literatury polskiej.)
na pamiątkę spotkania w grudniu 1825 roku w Charkowie”

pozostałe budynki uniwersyteckie

Obecnie biblioteka naukowa

http://czarnota.org/_gallery/albums/2013b/2017-05-06_014_Ukraine_Kharkiv_Ukraina_Charkow_Universytetska_St_Tsentralnaya_Nauchnaya_Biblioteka_KhNU_im_V_N_Karazina.jpg

Na ścianie biblioteki tablica poświęcona Sewerynowi Potockiemu:
„Pierwszemu kuratorowi charkowskiego okręgu oświatowego,
wybitnemu działaczowi państwowemu i społecznemu.
Synowi polskiego narodu.
Honorowemu członkowi Charkowskiego Uniwersytetu Imperatorskiego
Sewerynowi Potockiemu (1762-1829)

Jak Polacy Charków budowali. Część 3

Uroczyste otwarcie uniwersytetu miało miejsce dnia 17 stycznia 1805 roku, na którym hr. Potocki przemawiając po łacinie, akcentował dobrodziejstwa rozwoju szkolnictwa w Rosji, a zwłaszcza pozytywne rezultaty tworzenia uniwersytetów.
„Przyjaciel Ludu” z 1846 roku (nr 11, r.13) pisząc o pierwszych latach istnienia uniwersytetu w Charkowie, donosił, że „JW Graf Seweryn Potocki powiadał jak z wielką aplikacją dzieci Kozaków się uczą i jak wielki postęp w naukach czynią, że aż do zadziwienia tyle mają sposobności. (…)
Już teraz, gdy się trafi w kompanii na balach, lub w innych posiedzeniach, znajdować się z Oficerami pułków kozackich, widzieć można młodzież starającą się, by ich wszyscy uznali grzecznymi; jakoż pełni są nauki i doskonale mówią językami, a na kwaterach, gdy stoją, nie wie obywatel, że ich ma u siebie, tancują ładnie, trzeźwo się zachowują, grami ażardownemi się nie bawią”.

Dzięki staraniom Potockiego w 1818 roku, po raz pierwszy w historii uczelni rosyjskich otwarto w Charkowie Katedrę Języka Polskiego.
Tę decyzję sam Potocki uzasadniał w następujący sposób: „Chociaż wedle ustawy nie przewidziano w uniwersytecie lektora języka polskiego, jednak wykładanie tego języka uznaje się za konieczne, do czego istnieje kilka przyczyn, a przede wszystkim ta, że na Uniwersytet Charkowski przyjeżdżają młodzi ludzie z Polski i powinni mieć możliwość doskonalenia ojczystego języka, młodzi zaś Rosjanie po ukończeniu uniwersytetu wyjeżdżają pracować do Polski i ten język jest im potrzebny”.
Pierwszym wykładowcą języka polskiego był Petro Hułak-Artemowski, który także w latach 1841–1849 był rektorem uniwersytetu.

Inna tablica na gmachu biblioteki w Charkowie poświęcona jest Henrykowi Hektorowi Siemiradzkiemu:

Artysta światowej klasy – Henryk Hektor Siemiradzki

Mowa będzie o Henryku Hektorze Siemiradzkim, polskim malarzu sztuki akademickiej, znanym we Lwowie jako autor malowidła na kurtynie teatru opery.
Był nadzwyczajnie popularny za życia, a jego obrazy stały się ozdobą i chlubą wielu muzeów. Np. jego najsłynniejsze dzieło „Pochodnie Nerona” było wycenione na sumę aż 50 tysięcy rubli, które pierwotnie chciał zapłacić car Rosji, jednak ostatecznie obraz został przekazany narodowi polskiemu do Krakowa, gdzie zapoczątkował utworzenie Muzeum Narodowego w Sukiennicach.

Nie bez znaczenia jest fakt, że jego przyjacielem był Henryk Sienkiewicz, z którym zapoznał się w 1879 roku.
Pod wpływem zachwytu nad „Pochodniami Nerona” Sienkiewicz napisał „Quo Vadis” – swoją najgłośniejszą powieść, która mu przyniosła światową sławę, a przede wszystkim nagrodę Nobla.
W 1912 roku Sienkiewicz w jednym z listów tak wyznał: „Pomysł do „Quo Vadis” powstał we mnie przy czytaniu annałów Tacyta i podczas dłuższego pobytu w Rzymie.
Słynny malarz polski Siemiradzki, który wówczas zamieszkiwał w Rzymie, był moim przewodnikiem po wiecznym mieście i podczas jednej z naszych wędrówek pokazał mi kapliczkę „Quo Vadis”. Wtedy powziąłem myśl napisania powieści z owej epoki”.

27 października 2015 roku w Charkowie przy ulicy Uniwersyteckiej, by uczcić Henryka Siemiradzkiego – wielkiego syna Ziemi Charkowskiej, odsłonięto pamiątkowe epitafium z jego popiersiem, w rodzinnych Pieczeniegach (pod Charkowem) w centrum miasta ustawiono na jego cześć pomnik, a miejscowej szkole nadano tytuł imienia Siemiradzkiego.
Miejscowi zaś entuzjaści w pomieszczeniach dawnego pieczeniegskiego więzienia otworzyli muzeum, gdzie zebrano także symboliczne pamiątki związane z Henrykiem Siemiradzkim, który dziś jest powszechnie znany w świecie kultury.

Pierwotnie Siemiradzki został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, gdzie wcześniej pochowano jego ojca, ale 23 września 1903 roku szczątki Henryka Siemiradzkiego zostały przeniesione i złożone w krypcie zasłużonych na krakowskiej Skałce.
Był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki i kawalerem Legii Honorowej (najwyższe odznaczenie nadawane przez państwo francuskie), Orderu Korony Włoskiej (nadawany za zasługi cywilne lub wojskowe order Królestwa Włoch), Orderu św. Stanisława III klasy (order Imperium Rosyjskiego), komandorem Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (obecnie zakon rycerski i order domowy dynastii sabaudzkiej do 1946 roku odznaczenie państwowe Zjednoczonego Królestwa Włoch).