Smolany, grób Tomasza Zana

grób Tomasza Zana, Smolany
Могила Томаша Зана, Смоляны

Smolany koło Orszy.
761 km od Warszawy
528 km od Moskwy
Wieś, do której przyjeżdża się zobaczyć ruiny kościoła, cerkwi, pałacu – pozostałości miasteczka będącego własnością litewskich rodów Sanguszków i Sapiehów.

O dziwo są tu tablice informacji turystycznej, z której o czym nie wspomina przewodnik, dowiadujemy się o pobliskim cmentarzu. #5

Gdyby nie plan to bym go nie wypatrzył.

Tu spoczywają
Ś. P.
Tadusz iciec, Leon syn
Perrotowie

Nazwisko Perrot prowadzi do Francji
A Leon Perrot to marka win francuskich, pewnie bez związku:
https://www.vivino.com/wineries/leon-perrot

Michał…

Ś. P.
Józefa Harasimowicz

od lewej
Abdon Zan (syn Tomasza Zana, zginął w niewyjaśnionych okolicznościach – zastrzelony na grobie ojca)
Józefa Harasimowicz
Brygida Zanowa (żona Tomasza Zana)
Tomasz Zan

Nagrobek Tomasza Zana
http://kresowiacy.com/?p=32958

Współzałożyciel Towarzystwa Filomatów utworzonego 1 października 1817 r. i jego przewodniczący na wydziale matematyczno-fizycznym, założyciel Związku Promienistych w 1820 r., w latach 1820-1823 prezes Zgromadzenia Filaretów, członek Towarzystwa Szubrawców. Wtedy zyskał przydomek Promienisty.
Jednym z filaretów był także Adam Mickiewicz, który uwiecznił swego przyjaciela Tomasza w cz. III „Dziadów” (postać Tomasza).

Za działalność w tych stowarzyszeniach został skazany na rok ciężkiego więzienia w Orenburgu, a następnie na zesłanie, gdzie przebywał w latach 1824-1837.
W 1829 r. został asystentem Aleksandra von Humboldta, pod którego kierunkiem prowadził badania meteorologiczne.
W Orenburgu wraz z Aleksandrem Chodżką założył muzeum historyczno-przyrodnicze z kolekcją eksponatów geologicznych (nazywany był „poszukiwaczem kamieni”).

WA ZIÓŁKOWSKA
ZESŁAŃCZA WIGILIA TOMASZA ZANA
http://zeslaniec.pl/57/Ziolkowska.pdf

Epitafium na głazie w kształcie serca ufundowany przez księcia Władysława Lubomirskiego:

Miły Bogu i ludziom
Tomasz Zan
którego pamiątka jest
w błogosławieństwie ekkl. X.L.V.1
Żył lat sześćdziesiąt
Umarł 7 lipca 1855 r.
w Kochaczynie
Z Świętorzeckich
Brygida Zanowa
Spoczęła obok męża swego
25 sierpnia 1900 r.
w wieku lat 81
Syn ich Staś niemowlę
umarł w 1854 r.

W połowie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku nagrobki Zanów zostały poddane pracom konserwatorskim przez specjalistów z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych
pod kierunkiem dr. Janusza Smazy.
Zrekonstruowano dwa żeliwne krzyże, uporządkowano teren i zrobiono ogrodzenie.
W przededniu dwusetnej rocznicy urodzin Promienistego, 17 listopada 1996 roku odbyła się w Smolanach poruszająca uroczystość

Z Warszawy przybyły trzy praprawnuczki poety: Krystyna Stankiewicz, Teresa Falkowska i Monika Zan-Rozdeiczer oraz historycy literatury, geologowie, dziennikarze.
Byli także mieszkańcy wsi, przedstawiciele białoruskiej inteligencji i miejscowych władz.
Poświęcenia mogił dokonali księża z parafii rzymskokatolickiej w pobliskiej Orszy, z trudem odrodzonej w początkach lat dziewięćdziesiątych.
Modlono się po polsku i po białorusku.
Znany warszawski aktor Ryszard Bacciarelli odczytał Requiem na śmierć Tomasza Zana, pióra nieznanego autora.