(Cacica, Kaczyka) Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i Dom Polski w Cacica – ślady Polaków w Rumunii

http://www.netkultura.pl/5739/slawomir-olzacki-opowiesc-o-rumunskich-polakach/

Pierwsi Polacy przyjechali tu z Bochni w 1791 roku.
Zbudowali kopalnię soli, karczowali lasy, budowali domy, kościoły, linie kolejowe.
Ich potomkowie mieszkają tu do dziś i do dziś mówią po polsku.
Przez ponad 200 lat zmienia się granice, ustroje, rządy. Oni trwali.
Zachowali tożsamości dzięki Kościołowi, wierze, rodzinie, izolacji oraz dzięki szczególnemu klimatowi bukowińskiej tolerancji.
Najtrudniej było za socjalizmu, po II wojnie światowej.
W roku 1989 nadeszła rewolucja.
Dzięki zmianie ustroju polskie stowarzyszenia w Rumunii odzyskały możliwość działania, kultywowania tradycji i nawiązywania kontaktów z Polską.
W polskich wsiach w szkołach znowu dzieci uczą się polskiego, przyjeżdżają nauczyciele z Polski.

JÓZEF PIOTROWICZ
KACZYKA – SALINA, I OSADA GÓRNICZA NA BUKOWINIE, Z DZIEJÓW POLONII KACZYCKIEJ W XVIII – XX W.
WIELICZKA – KRAKÓW 1991
https://drive.google.com/file/d/0B8pNiLQJvhv-RkY5Tk13UTB6TmM/view
POWSTANIE I SPECYFIKA ROZWOJOWA OSADY KACZYKA

W porównaniu początków osad przemysłowych: Bochni i Kaczyki uderza wspólna cecha.
Jest nią bardzo ścisły związek między uruchomieniem systematycznej i stale wzrastającej produkcji soli a powstaniem i późniejszym rozwojem lokalnych centrów osadniczych.
Oba stanowiły niezbędne zaplecze gospodarcze dla nowo otwartych kopalń i jedynie różnice w rozmiarach produkcji spowodowały, że Bochnia szybko przeistoczyła się w miasto, podczas gdy Kaczyka nie przekroczyła rozmiarów miasteczka.

Osadę założyli i nazwali warzycze ruscy, którzy w r. 1785 w niewielkiej liczbie przybyli z rodzinami z rejonu Kołomyi i zbudowali w kotlinie pierwsza warzelnię.
Do tej pory stało tam tylko kilka nędznych chałup w pobliżu słonego źródła.
Były to jedyne zabudowania w okolicy całkowicie bezludnej i porosłej gęstym lasem.
Osada warzyczy przerodziła Się w wieś, kiedy zawitali do niej i osiedlili się wespół z rodzinami koloniści z Bochni górnicy solni.
W r. 1818 Kaczyka stała się odrębna gminą, już wtedy z bardzo znacznym procentem ludności polskiej, o czym świadczą nazwiska w księgach parafii.
Według zapisu z r. 1810, osiadłe w Kaczyce na gruntach salinarnych rodziny rzymskokatolickie (głównie Polacy) i unickie (Rusini) liczyły łącznie 305 osób (w tym większość mężczyzn).

W świetle źródeł parafialnych dostrzega się, że od pierwszej fali kolonizacyjnej część osadników przybywała do Kaczyki z nastawieniem na działalność pozagórniczą.
Należeli do nich wzmiankowani w r. 1797 rzeźnik Jan Olszewicz i szewc Michał Krimeński przybysz z Polski.
Później, od początku XIX w. osiadali oni w Kaczyce w coraz większej liczbie, gdyż osada weszła w okres szybkiego rozwoju.

Początki szkolnictwa w Kaczyce sięgają zarania XIX w.
Według relacji A. Kustela było ono wówczas bardzo zaniedbane, zaś w osadzie, która liczyła około 100 dzieci w wieku szkolnym, działał tylko jeden nauczyciel, zresztą marny.
Wtedy właśnie zrodziły się projekty wzniesienia budynku szkolnego i zatrudnienia kwalifikowanego nauczyciela, koniecznie ze znajomością trzech języków używanych przez tutejszych mieszkańców: niemieckiego, mołdawskiego i polskiego.
Zapewne ta kolejność winna być odwrotna, skoro wiemy, że już wówczas nauczycielami byli Polacy: Jan Lisiewicz (w r. 1802) oraz w trzydziestych latach XIX w. Józef Żurawski.
Zapewne również następni nauczyciele byli Polakami, zaś szkoła reprezentowała coraz wyższy poziom.
Między innymi w łatach 1897 – 1918, kiedy kierownikiem szkoły powszechnej był Józef Grabowski, miała ona aż 4 języki wykładowe: polski, niemiecki, rumuński i ukraiński.
Niestety, w następnych łatach zaczął się jej zmierzch.

Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Cacica – kościół rzymskokatolicki wybudowany w 1904 roku przez Polaków mieszkających we wsi Kaczyka (obecnie Cacica) według projektu Teodora Talowskiego.
W 2000 roku papież Jan Paweł II nadał mu tytuł bazyliki mniejszej.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_Wniebowzięcia_Najświętszej_Marii_Panny_w_Cacica

W 1810 roku, dzięki wsparciu administracji kopalni soli, ksiądz Jakub Bogdanowicz zbudował pierwszy kościół. Wówczas też utworzono rzymskokatolicką parafię w Kaczyce.

Proboszczowie
Od początku istnienia parafii wszyscy księża byli Polakami.
W latach 1902-1967 kościołem opiekowali się księża misjonarze z Krakowa.
W 1973 roku probostwo przejęli księża z Rumunii.
Od 2000 roku opiekę nad sanktuarium sprawują franciszkanie z Jassy

Matka Boska Kaczycka
W 1904 roku do świątyni sprowadzono z ormiańsko-katolickiego kościoła w Stanisławowie kopię „cudownej ikony” Matki Boskiej Częstochowskiej.
Ikona o wymiarach 86 × 60 cm przedstawia Najświętszą Maryję Pannę trzymającą małego Jezusa.
Wykonany na płótnie obraz pokryty jest złotą i srebrną płaskorzeźbą (sukienką), widoczne są jedynie twarze i dłonie Jezusa i Matki Bożej.
Maryja i Jezus mają korony na głowach.
Jest to kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej.

W 2010 roku w Jassach rozpoczęto renowację obrazu, ale postanowiono poprosić o pomoc specjalistów z klasztoru jasnogórskiego w Polsce.
Tu nie tylko dokończono renowacji samego obrazu, ale również przeprowadzono konserwację zabytkowej drewnianej „sukienki”, która po zakończeniu prac konserwacyjnych została ponownie zamontowana. Wykonano wówczas również nową, na wzór tzw. „sukienki Millenijnej”.
W tym samym roku przeprowadzono restaurację ołtarza z drewna lipowego.
Mariusz Grądman, malarz z Częstochowy wykonał kopię obrazu, która będzie peregrynować po Rumunii.
Odnowiony obraz został 3 sierpnia 2010 roku poświęcony podczas Apelu Jasnogórskiego i przekazany biskupowi Petru Gherghelowi z diecezji Jassy w Rumunii.

W 2014 roku nową „sukienkę” wykonał polski artysta złotnik Mariusz Drapikowski.
Do wykonania szaty zostały użyte kamienie szlachetne oraz wota zebrane przez mieszkańców Bukowiny, którzy pragnęli upiększyć wizerunek Matki Bożej.
Sukienka i korony zostały poświęcone przez papieża Franciszka w Watykanie i zawieszone na obrazie 15 sierpnia 2014 roku podczas uroczystości odpustowych w sanktuarium w Kaczykach

„De pie memorie. Preot Henryk Wóchowski, născut în 1881 în Polonia, a activat între anii 1906-1946, a decedat la 26-03-1946. Preot Ion Parțac, născut în 1927, a fost paroh între anii 1979-1996, a decedat la 18-04-1996.”

W 1910 roku zakupiono w firmie Stuflessera z Tyrolu wielki ołtarz, ambonę i balaski.
Ambonę ufundował proboszcz z Czerniowic ks. Kajetan Kasprowicz, a 500 koron na nowy ołtarz przekazał ks. dr hr. Badeni.
W 1911 roku kupiono boczne ołtarze Matki Bożej Różańcowej i Matki Bożej Bolesnej

W 1910 roku została poświęcona grota, a w 1911 roku umieszczono w niej figury Matki Bożej z Lourdes i Bernadetty